Image credit: Jenny Downing
Een van de onderwerpen op het Lerarencongres was het veelbesproken Lerarenregister. In 2017 zijn alle leraren verplicht zich hierin te registeren en via deze weg hun professionele ontwikkeling aan te tonen. Verplicht. Nou nét dat ene woord weer, dat bij veel leraren direct weerstand oproept. En dat is zonde, want het Lerarenregister kan óók een kans zijn. Een kans om onze beroepsgroep te versterken. Door onze professionalisering in kaart te brengen, worden we samen sterker.
Recht op goed onderwijs
Het register is een kans om te laten zien dat je een professional bent. De professional die zich blijft ontwikkelen, omdat onze maatschappij verandert. De professional die weet dat zijn onderwijs mee moet groeien, want je bereidt je leerlingen voor op de toekomst. Dan kun je dus niet stil blijven staan. Sterker nog, je bent het verplicht aan je leerlingen, om je te ontwikkelen. Ze hebben recht op de leraar die weet wat er speelt en die actief op zoek gaat naar dat wat hij nodig heeft aan nieuwe kennis en vaardigheden om te kunnen blijven omgaan met grote uitdagingen als passend onderwijs. Ze hebben recht op de leraar die nieuwe wetenschappelijke inzichten en theorieën meeneemt in zijn dagelijkse lespraktijk. Zodat ze erop kunnen rekenen dat hun leraar zo goed mogelijk kan aansluiten bij hun behoeften en ontwikkeling. Zodat ze er vanuit kunnen gaan goed en hedendaags onderwijs te krijgen.
In mijn oproep aan de gelukkige leerkracht, vraag ik leraren naar hun passie, kracht, talent. Ik roep ze op om hun deuren open te zetten en te laten zien wie ze zijn en waar ze trots op zijn. Zijn wij namelijk niet gewoon net als onze kinderen? Die het fantastisch vinden om iets te laten zien waar ze trots op zijn? Die groeien van aandacht en alleen maar meer aangemoedigd worden om nog meer te leren en moois te laten zien?
Teacher: show yourself!
Wees trots op jouw ontwikkeling als professional. Laat deze zien aan je directe collega’s, maar ook aan indirecte collega’s. We hebben zo’n mooi beroep. We kunnen samen zoveel meer bereiken en onze beroepsgroep sterker maken en onszelf een duidelijkere stem geven. Dat willen we toch? Dat er naar ons geluisterd wordt? Dat we bottom-up werken en niet top-down? Maar als we dat écht willen, dan moeten we ook onze verantwoordelijkheid nemen. Verantwoordelijk zijn voor onze eigen professionele ontwikkeling. Vragen om díe bij- en nascholing die jij nodig hebt om een betere leraar te worden. Zorgen dat de scholing bij je past.
Want dan ben jij geïnteresseerd; intrinsiek gemotiveerd. Dan wíl jij leren. Dan heb je weer de kennis om je leerlingen en jezelf verder te helpen. En dat betekent meer voldoening, meer werkplezier.
En dan kost het niet veel moeite meer om jouw welverdiende certificaat of diploma onder de scanner te leggen voor het Lerarenregister. Sterker nog, als jij trots bent op dat wat jij geleerd en gepresteerd hebt, dan wil je dat laten zien. En dat kan dan, onder andere, in het Lerarenregister. Óns register dat een startpunt wordt voor onze manifesterende beroepsgroep. We will show ourselves!
Juf Femke Cools 
Hoi, Femke! Weet je nog, gisteren, ik was die leraar van het jaar 2005 voortgezet onderwijs. Kort kennisgemaakt. Nu kom ik je bericht tegen. Prachtig! Groet, Willem Weisfelt
Dank je, Willem!
Dag Femke, ik ben niet overtuigd door je pleidooi. Het lerarenregister is gebaseerd op een onjuiste opvatting over professionaliteit en professionalisering.
Ons beroep is een ambacht. Het ontwikkelt zich traag en – naar ik hoop – gestaag in een omgeving waar voortdurend interactie is met kinderen, collega’s en anderen en waarbij wat we doen wordt opgevat als experiment. Ik ontwikkel mijn vakmanschap in een leerteam, dat ik zelf heb opgezet en waarbij ik met mijn collega’s discussieer en filosofeer over ons vak. In die bijeenkomsten heb ik meer geleerd dan alle opleidingen die ik heb mogen volgen bij elkaar. En de experimenten die we op basis van die bijeenkomsten hebben uitgevoerd en nu langzamerhand staand beleid zijn geworden, hebben meer voor de kwaliteit van het onderwijs op mijn school betekend dan de gevolgde cursussen en opleidingen.
Mijn ontwikkeling laat zich niet vangen binnen de smalle grenzen van een register, maar waaieren uit in de praktijk van mijn school. Nergens laat ik me meer zien dan daar. Daar maak ik, samen met mijn collega’s en de kinderen, het verschil. Een register heeft in dat opzicht geen enkele toegevoegde waarde. Wat er ook moge gebeuren, ik zal me niet laten vangen door het bureaucratisch monster dat wil vastleggen wat we hebben “hebben gepresteerd.” Daarvoor ben ik niet alleen te veel vakman, maar ook te veel een handige dromer.
Dag Martin,
Bedankt voor je mooie reactie. Ik ontwikkel mijn vakmanschap op eenzelfde wijze. Wij hebben op school ook leerteams waarin we reflecteren op ons vak. Ik reflecteer daarnaast ook veel op mijzelf door zelfstudie en ik schrijf veel op. Teksten die ik soms deel via mijn blog of in onderwijsmagazines. Allemaal – voor mij wezenlijke – professionele activiteiten die een plek moeten krijgen in het register. Ik ga mij er dit jaar hard voor maken dat het register van ons wordt. Dat wij zeggenschap krijgen over de inhoud. In wezen kun je er al veel in kwijt. Het probleem is echter de wijze van validatie. Het register bepaalt nu of iets heeft bijgedragen aan mijn professionalisering door punten toe te kennen of niet. De 80 uur die ik de afgelopen 1,5 jaar heb toegevoegd, worden niet erkend. Terwijl die toch wezenlijk hebben bijgedragen aan mijn vakmanschap! Edubloggen, zelfstudie en spreken op conferenties e.d. heb ik er nog niet eens in staan. Ook al is het register in de huidige vorm niet zoals ik het zou willen, ik denk wel dat onze beroepsgroep een dergelijk gezamenlijk professionaliseringsinstrument kan gebruiken. Ik ga echter wel actief pleiten voor een flexibelere vorm en eigenaarschap!